De adventskaars verplaatsen?

Wat moeten we met advent?

In de traditie van de kerk wordt de aanloopperiode naar Kerstmis ook wel de “adventstijd” genoemd. Eenvoudig gerekend begint de advent vier zondagen voor kerstmis en bij de meeste oosters-orthodoxe kerken ten minste een week eerder omdat zij 40 dagen voorbereiden.[1] In veel kerken, maar ook bij mensen thuis wordt deze advent zichtbaar gemaakt door het aansteken van kaarsen op een standaard of op een krans, elke week op zondag één kaars tot alle 4 branden. Sommigen zien een verwantschap met het Jodendom waar in deze tijd ook steeds kaarsen worden aangestoken, maar daar gaat het over Chanoeka, een Joods feest dat de herwijding van de tempel in de tweede eeuw voor Christus gedenkt en niet de geboorte van Jezus.

Advent komt van het Latijnse woord adventus[2] dat “komst” betekent, verwijzend naar de komst van Jezus Christus op aarde. In de advent-weken bereiden veel christenen zich dus voor op het kerstfeest, op die eerste komst van Christus in het vlees, de zogenaamde incarnatie.

Verwarrend

Het lijkt wat verwarrend, want waarom moeten we ons eigenlijk voorbereiden op een feest dat een herinnering is aan iets dat in het verleden heeft plaatsgevonden? Alsof we terug gaan in de tijd om het opnieuw in de aanloop te beleven? Bereidden de mensen in die tijd zich dan ook voor op de geboorte van Jezus? Nee, eigenlijk niet. Hoe kunnen we ons dan nu nog voorbereiden op de eerste komst van Christus in Bethlehem en wat vraagt dat van ons? Die vragen moeten we onszelf wel stellen als we niet zo maar klakkeloos in de traditie van de kerstadvent willen meegaan? Op een website is te lezen dat die voorbereidingstijd betekent dat wij naar het Kerstfeest toeleven opdat Jezus ook in ons eigen leven geboren mag worden. Maar wacht even: wordt Jezus echt op het Kerstfeest ‘in ons eigen leven geboren zodat wij in Hem mogen leven’ (zoals in de bewoordingen van deze website) of heeft dat juist veel meer met Pasen te maken, waarop Christus onze zonden op zich naam, zodat wij opnieuw met Hem tot leven mochten komen nadat wij met Hem zijn gestorven?[3]

Advent is waarschijnlijk ontstaan rond de 4^e eeuw in de Oosterse Kerk en was vanaf de 6^e eeuw ook gemeengoed in de Roomse Kerk. Oorspronkelijk was advent niet alleen gericht op de eerste komst maar ook op de tweede komst van Christus, maar later kreeg de stal in Bethlehem alle exclusieve aandacht en verdween de aandacht voor die wederkomst. Dat had alles te maken met het vergeestelijken van hele gedeelten van de Bijbel. De Reformatie (16^e eeuw) keerde zich in beginsel fel tegen advent (en kerstmis), maar enkele eeuwen later werd het overal gevierd. Tegenwoordig is het in de protestantse wereld ook een bijna algemene traditie.

Advent als traditie

Lezers worden in het boek Wake Up! steeds opgeroepen om menselijke tradities te onderscheiden van Bijbelse instructies. De adventstijd voor Kerstmis is puur op traditie gebaseerd. Nu is traditie op zich zelf nog niet verkeerd, ook niet als dat puur menselijke traditie is. Natuurlijk is het gezellig om in de donkerste dagen van het jaar kaarsjes aan te steken, al moet je daarbij bedenken dat het in Australië met kerst volop zomer is. Het branden van adventskaarsen past in onze wintersfeer, maar helaas ook steeds meer in de trend van een terugkeer naar het mystieke. Van een “kaarsje opsteken” tijdens de meditatie kijken we immers niet meer echt op. Wie verder zoekt merkt dat advent ten diepste maar weinig met Kerstfeest te maken heeft.

Dat weerhoudt ons er niet van om onszelf wel die “waarom-vraag” rond kerstadvent te stellen, ook om een andere reden: misschien heb je wel eens een recensie over Wake Up! gelezen en dan is de kans vrij groot dat de recensent stelde dat de bijbelse feesten, zoals God die in Leviticus 23 instelde, niet meer gevierd hoeven worden omdat deze in Jezus Christus vervuld zouden zijn. In Wake Up leggen we uit dat in het Oude Testament deze feesten al vooruit wezen naar Jezus Christus en dat Hij kwam om te laten zien op welke manier die feesten naar Hem verwezen. Daarmee hebben die bijbelse feesten dus helemaal hun betekenis voor christenen niet verloren, maar hebben ze zelfs een diepe en blijvende betekenis voor discipelen die Jezus willen volgen.

Vele gelovigen die weigeren om deze bijbelse feesten op hun persoonlijke agenda te zetten omdat ze in Christus vervuld zouden zijn, vieren wel uitbundig het Kerstfeest. Maar wacht weer even: is de gebeurtenis die we vieren op het kerstfeest niet bij uitstek door Jezus vervuld toen Hij in Bethlehem geboren werd? Ja, al 2000 jaar geleden! Natuurlijk mogen we onszelf daar met veel blijdschap aan herinneren, maar dan moeten we niet de andere feesten terzijde schuiven onder het mom van hun vervulling in Christus. Overigens wachten de 3 Najaarsfeesten nog op hun toekomstige vervulling in Christus en zouden die alleen al om die reden op de agenda moeten staan. We bemerken dan ook regelmatig dat de meest hardnekkige argumenten niet heel consequent worden toegepast en dat is vaak de logische bijwerking van tradities waaraan we willen vasthouden zonder dat er die bijbelse basis is. Wij moeten elkaar niet het Kerstfeest als dankbare herinnering aan Zijn geboorte willen afnemen, maar wij mogen elkaar wel aanmoedigen om op een eerlijke manier naar die andere – door God gegeven – feesten te kijken.

Bijbels Advent – een variant

Laten we eens een vergelijking maken tussen de traditionele kerstadvent en de Bijbelse advent die in een heel andere periode in het jaar plaatsvindt. De Bijbel kent immers zeker wel een vorm van advent die alles te maken heeft met de Wederkomst van Christus.

Op grond van de Bijbelse voorschriften bereiden de Joden zich ook nu nog jaarlijks voor op de Najaarsfeesten. 40 dagen voorafgaand aan de Grote Verzoendag begint de periode van “tesjoeva”, van inkeer en bezinning. Voor christenen staat die Grote Verzoendag in zijn Nieuwe Verbondsbetekenis in het teken van de hemelse Hogepriester – Yeshua – die naar de hemelse tempel is gegaan en daar voor ons pleit totdat Hij weer naar buiten komt en dat zal de dag van Zijn Wederkomst zijn, de dag dat de Koning komt, begeleid met de Grote bazuin.[4] Dan is Grote Verzoendag, waarop eeuwenlang die Grote bazuin geklonken heeft eigenlijk echt vervuld of “vol” geworden. Maar dat Bijbelse feest – dat dus nog uitdrukkelijk door Christus vervuld moét worden – staat eigenlijk niet op de christelijke agenda en ook de daarbij behorende advent niet. In vele kerken wordt Grote Verzoendag nog steeds als een exclusief ‘Joods feest’ gezien, terwijl alleen feesten als Purim, Chanoeka of Rosj Hasjana echt Joodse feesten zijn.

Advent voor de Wederkomst

Hoe frappant is het dat wij wel kerst-advent instellen en ons voorbereiden op de eerste komst van Christus, terwijl dit feest in Jezus al vervuld is, maar wij ons tegelijkertijd nauwelijks voorbereiden en instellen op de tweede komst van de Messias? We zijn heel druk bezig met grootse kerstprogramma’s, we versieren de kerken en we branden ootmoedig de kaarsen……maar we zijn nauwelijks bezig met dat feest van de Wederkomst waarvan de vervulling, samen met de eerdere komst voor Zijn Bruid, toch onze grootste hoop en verwachting voor vandaag zou moeten zijn! We kunnen toch niet alleen maar een kerk zijn die leeft op de mooie herinnering in Bethlehem maar die zich nauwelijks uitstrekt en voorbereidt op de verwachting? Hoe lang verschuilen we ons nog achter de slogan dat we “de dag en het uur niet kennen” of dat “bij de Here duizend jaar is als één dag”? Terwijl Gods Woord toch aangeeft dat wij niet in de duisternis zijn zodat die dag ons als een dief overvallen zou.[5] Daar is advent juist voor bedoeld.

Verplaats je adventkaars

Je hoeft echt je adventskaarsen niet in de kast te laten staan, want de vlam van de verwachting mag branden. Maar misschien moeten we de adventskaarsen eens verplaatsen van de tafel naar het raamkozijn. In de Kerk en in de huiskamer. Want de Bruid die uit ziet naar de komst van haar Bruidegom om naar de Bruiloftszaal te gaan, die Bruid zette een olielamp of kaars in haar raam als uiterlijk bewijs van die verwachting. Zet dus gerust een kaars voor je raam!

Voel je vooral niet te veel geoordeeld. We willen niemand het kerstfeest ontzeggen als je dat wil vieren als een dankbare herinnering aan Zijn eerste komst in Bethlehem en je er een mooi feest van wilt maken, zonder heidense gebruiken maar met een hoopvolle boodschap voor iedereen die nog zoekende is. Maar zou onze Messias Zijn Gemeente willen zien als gelovigen die zich elk jaar alleen maar voorbereiden op de eerste komst van de baby-messias in de kribbe of een Gemeente die zich voorbereidt op de wederkomst van de Koning en Bruidegom?

“Adventus’, omdat de Koning komende is!

(C) Stichting Wake Up Foundation, ga naar www.wakeup.nu voor meer informatie

[1] De Byzantijnse vastenperiode wordt in acht genomen van 15 November tot en met 24 December. Voor de Oosters orthodoxe kerk die nog de Juliaanse kalender volgt (zoals in Rusland) begint de periode pas vanaf 28 November.
[2] Van het Latijnse werkwoord advenire dat “naar toekomen” betekent.
[3] Paulus zegt dat wij voortdurend (niet alleen op een feestdag) het sterven van Jezus in ons lichaam meedragen opdat ook het leven van Jezus in ons zichtbaar wordt.
[4] Zie o.a. Heb. 8:1-2, 1 Joh. 2:1, Matt. 24:30 heeft het over een luid bazuingeschal (NBG) maar de woorden ‘phones megales’ kunnen beter worden vertaald met ‘grote klank’ of ‘grote bazuin’. Zie verder ook Zach. 12:10, 14:4.
[5] 1 Thess.5:4